To live or die ...
Hugo Claus kreeg zaterdag onder grote belangstelling een waardig afscheid. Het is hem gegund. En zoals het een monumentale man betaamt, leidde zijn dood tot een hele polemiek. Want Claus stierf geen natuurlijke dood maar kreeg een einde van barmhartigheid.
Euthanasie. Het blijft voor heel wat controverse zorgen. En zo hoort het ook want het gaat over leven en dood. Zelf leun ik sterk over naar de liberale strekking. Het leed van mijn grootmoeders heeft daar veel mee te maken.
Mijn ene grootmoeder overleed een dikke tien jaar geleden na twee jaar honds afzien aan de ziekte van Kahler, een zeldzame bloedkanker die ook de botten aantast. Elke beweging deed pijn, haar schouders, armen en ribben braken uiteindelijk zelfs bij de minste beweging, bv. als de verpleegsters haar probeerden te wassen. Ze kreeg zware pijnstillers maar braakte die meestal weer uit. En tot haar absolute levenseinde bleef de medische wetenschap haar gebruiken als proefkonijn. Terminaal en stervend kreeg ze zelfs nog bloedtransfusies toegediend en moest ze tal van onderzoeken ondergaan die tot niets dienden, tenzij tot het doen renderen van al die dure apparatuur op kosten van de sociale zekerheid. Het maakte me woest, opstandig en intriest want een hond zou men dit nog niet aandoen. In die tijd was er van enige euthanasiewetgeving nog geen sprake dus hoe hard ze er ook om smeekte, en wij met haar, ze heeft haar lot tot de laatste snik moeten verduren. Geen menswaardig einde maar pijlloos leed dat je zelfs je ergste vijand niet zou toewensen. Waardig en in harmonie afscheid nemen of het lijden een plaats geven in haar leven, zoals de tegenstanders van euthanasie promoten, in theorie klinkt het allemaal heel mooi maar als elke milliseconde van je leven er één is van ondraaglijk lijden, dan blijft er enkel nog een levenseinde vol verbittering en in eenzaamheid. Als familie konden we enkel toekijken want aanrakingen waren te pijnlijk en woorden te hol, zelfs onze aanwezigheid kon geen troost meer bieden.
Mijn andere grootmoeder overleed na vier jaar leven in de demente duisternis waar ook Hugo Claus toe veroordeeld was. Vooral haar laatste levensjaren waren mensonterend want ze kon niet meer zelfstandig eten, drinken en op het einde zelfs niet meer slikken of zich ontlasten. En dat terwijl Alzheimer haar ergste nachtmerrie was. Ze had haar vader zien aftakelen aan Alzheimer en nam zich heilig voor dat het haar nooit zou gebeuren want dat vond ze een mensonwaardig levenseinde. Ze volgde allerlei therapieën (bv. ozon) om de gevreesde dementie voor te blijven, ook al moest ze zich daarvoor het eten uit de mond sparen want ze kreeg enkel een minimumpensioen terwijl die therapie handenvol geld kostte. Maar (financiële) hulp van haar familie wou ze niet aanvaarden, daarvoor was ze te trots. Ze was een heel sterke, fiere vrouw en na haar opname in een instelling vonden haar kinderen op zolder een brief waarin ze vergiffenis vroeg omdat ze zelfmoord had gepleegd maar ze kon de gedachte aan een dement levenseinde niet aan. Alzheimer had haar evenwel blijkbaar gepakt in snelheid want ze verdwaalde zo snel in haar eigen herinneringen en hersenspinsels dat ze haar zelfmoordplan uiteindelijk nooit heeft kunnen uitvoeren. Als ik bedenk hoe diep christelijk ze was, moet het haar heel wat slapeloze nachten hebben gekost om tot die beslissing te komen: ik wil sterven. Maar ze heeft het dus toch niet kunnen uitvoeren en met haar opname in de instelling, was ze meteen ook veroordeeld tot het dragen van haar lot. Ze heeft veel zitten huilen op haar kamer, tijdens haar steeds zeldzamere heldere momenten. Ze was niet gelukkig in haar dementie maar heel verdrietig, angstig, onzeker, opgejaagd … in een wereld die ze niet begreep en tussen mensen die ze niet kende. Zelfs haar eigen kinderen en kleinkinderen herkende ze niet meer. Eind vorig jaar is ze gestorven, zelfs geen schim meer van de sterke, wijze vrouw die ze ooit was. Haar levenseinde was een regelrechte aanfluiting van de mens die ze eens was geweest.
Mijn beide grootmoeders waren prachtige vrouwen met veel liefde voor het leven en een immens grote zorg voor hun familie. Ze stierven allebei een dood die ze niet verdienden. Ik had hen een veel barmhartiger einde met meer mededogen, compassie en begrip toegewenst …
Euthanasie. Het blijft voor heel wat controverse zorgen. En zo hoort het ook want het gaat over leven en dood. Zelf leun ik sterk over naar de liberale strekking. Het leed van mijn grootmoeders heeft daar veel mee te maken.
Mijn ene grootmoeder overleed een dikke tien jaar geleden na twee jaar honds afzien aan de ziekte van Kahler, een zeldzame bloedkanker die ook de botten aantast. Elke beweging deed pijn, haar schouders, armen en ribben braken uiteindelijk zelfs bij de minste beweging, bv. als de verpleegsters haar probeerden te wassen. Ze kreeg zware pijnstillers maar braakte die meestal weer uit. En tot haar absolute levenseinde bleef de medische wetenschap haar gebruiken als proefkonijn. Terminaal en stervend kreeg ze zelfs nog bloedtransfusies toegediend en moest ze tal van onderzoeken ondergaan die tot niets dienden, tenzij tot het doen renderen van al die dure apparatuur op kosten van de sociale zekerheid. Het maakte me woest, opstandig en intriest want een hond zou men dit nog niet aandoen. In die tijd was er van enige euthanasiewetgeving nog geen sprake dus hoe hard ze er ook om smeekte, en wij met haar, ze heeft haar lot tot de laatste snik moeten verduren. Geen menswaardig einde maar pijlloos leed dat je zelfs je ergste vijand niet zou toewensen. Waardig en in harmonie afscheid nemen of het lijden een plaats geven in haar leven, zoals de tegenstanders van euthanasie promoten, in theorie klinkt het allemaal heel mooi maar als elke milliseconde van je leven er één is van ondraaglijk lijden, dan blijft er enkel nog een levenseinde vol verbittering en in eenzaamheid. Als familie konden we enkel toekijken want aanrakingen waren te pijnlijk en woorden te hol, zelfs onze aanwezigheid kon geen troost meer bieden.
Mijn andere grootmoeder overleed na vier jaar leven in de demente duisternis waar ook Hugo Claus toe veroordeeld was. Vooral haar laatste levensjaren waren mensonterend want ze kon niet meer zelfstandig eten, drinken en op het einde zelfs niet meer slikken of zich ontlasten. En dat terwijl Alzheimer haar ergste nachtmerrie was. Ze had haar vader zien aftakelen aan Alzheimer en nam zich heilig voor dat het haar nooit zou gebeuren want dat vond ze een mensonwaardig levenseinde. Ze volgde allerlei therapieën (bv. ozon) om de gevreesde dementie voor te blijven, ook al moest ze zich daarvoor het eten uit de mond sparen want ze kreeg enkel een minimumpensioen terwijl die therapie handenvol geld kostte. Maar (financiële) hulp van haar familie wou ze niet aanvaarden, daarvoor was ze te trots. Ze was een heel sterke, fiere vrouw en na haar opname in een instelling vonden haar kinderen op zolder een brief waarin ze vergiffenis vroeg omdat ze zelfmoord had gepleegd maar ze kon de gedachte aan een dement levenseinde niet aan. Alzheimer had haar evenwel blijkbaar gepakt in snelheid want ze verdwaalde zo snel in haar eigen herinneringen en hersenspinsels dat ze haar zelfmoordplan uiteindelijk nooit heeft kunnen uitvoeren. Als ik bedenk hoe diep christelijk ze was, moet het haar heel wat slapeloze nachten hebben gekost om tot die beslissing te komen: ik wil sterven. Maar ze heeft het dus toch niet kunnen uitvoeren en met haar opname in de instelling, was ze meteen ook veroordeeld tot het dragen van haar lot. Ze heeft veel zitten huilen op haar kamer, tijdens haar steeds zeldzamere heldere momenten. Ze was niet gelukkig in haar dementie maar heel verdrietig, angstig, onzeker, opgejaagd … in een wereld die ze niet begreep en tussen mensen die ze niet kende. Zelfs haar eigen kinderen en kleinkinderen herkende ze niet meer. Eind vorig jaar is ze gestorven, zelfs geen schim meer van de sterke, wijze vrouw die ze ooit was. Haar levenseinde was een regelrechte aanfluiting van de mens die ze eens was geweest.
Mijn beide grootmoeders waren prachtige vrouwen met veel liefde voor het leven en een immens grote zorg voor hun familie. Ze stierven allebei een dood die ze niet verdienden. Ik had hen een veel barmhartiger einde met meer mededogen, compassie en begrip toegewenst …
Reacties
Ik deel je mening over euthanasie.